امیر حسین عباسی
در وضعیت امروز كشور كه فشار اقتصادی بر زندگی روزمره مردم سنگینی میكند، یكی از مولفههای حیاتی برای عبور از بحرانها، وفاق ملی است نه وفاقی از بالا به پایین، بلكه وفاقی كه مسیرش جاده دوطرفه باشد؛ پیام روشن دولت جدید. رییسجمهور پزشكیان در سفرهای استانی خود بارها تأكید كرده است كه «ایران متعلق به همه ایرانیان است»، «مردم نان، گوشت، برنج میخواهند نه تبلیغ سیاسی» و «هرچه تصمیمها از بالا صادر شود، بیاثرتر خواهد بود.» اگر وفاق را این گونه تعریف كنیم یعنی تعامل، همكاری و شنیدن صدای مردم و گروهها آنگاه معنایش روشن میشود: دولت و شهروندان، مردم و جناحها، مراكز تصمیمگیری و بدنه اجتماعی باید هر دو برای حركت به سمت هدف مشترك گام بردارند. وقتی یكی از طرفها حركت نكند، جاده وفاق نیمهكاره میماند. توییتی كه معاون ارتباطات و اطلاعرسانی دفتر رییسجمهور، سید محمدمهدی طباطبایی در چند روز گذشته منتشر كرد باعث شد تا این پیام تقویت شود. او در شبكه اجتماعی خود نوشت: مردانگی آن است كه در شرایط سخت، هر كسی هر كمكی میتواند برای رفع مشكلات كشور بكند، دریغ نورزد. ژست منتقد گرفتن و درشتگویی را همه خوب بلدند. دغدغه قوه مجریه و رییسجمهور، علاوه بر مشكلات معیشتی، حقوق اجتماعی و آزادیهای مدنی هم هست. ضمنا فراموش نكنید وفاق جاده دوطرفه است. این توییت، تصویر واضحی از فلسفه سیاست دولت ارائه میدهد: وفاق تنها شعار نیست، بلكه تلاش فعال و مشاركت همگانی است. دولت آمده است تا مشكلات مردم را ببیند و حل كند، اما مردم، جناحها و فعالان اجتماعی نیز باید همراهی كنند.
مشكلات معیشتی؛ دغدغه اصلی دولت- رییسجمهور در سفر استانی اخیر به استان كردستان به صراحت گفت: «سفرهای استانی فقط برای بازدید نیست؛ برای لمس واقعیت زندگی مردم است. هیچ گزارشی جای دیدار رو در رو را نمیگیرد و هیچ آمار كاغذی نمیتواند عمق رنج یا امید مردم را نشان بدهد.» او تأكید كرد كه باید اختیارات به مدیران بومی واگذار شود، تصمیمها محلیتر شوند و شهروندان احساس كنند كه در فرآیند سیاستگذاری سهم دارند. كلیدواژههای بارز پزشكیان «مردم»، «معیشت»، «ایران برای همه ایرانیان»، «وحدت»، «همدلی» و «كشور» نشان میدهد كه سیاستگذاری معطوف به حل مشكلات ملموس است. او باور دارد كه تا معیشت مردم تأمین نشود یعنی تضمین درآمد، اشتغال، امنیت اقتصادی هیچ وفاقی واقعا مفید نخواهد بود. معاون اجرایی رییسجمهور نیز در سفر به كردستان گفت: «اكثر مردم دغدغه سیاسی ندارند؛ آنها نان، گوشت و برنج میخواهند و ما موظفیم برای تأمین این نیازها تلاش كنیم.»
سفرهای استانی؛ لمس واقعی زندگی مردم- سفرهای استانی در این دولت نه فقط برای افتتاح پروژه بلكه برای گفتوگو و برقراری ارتباط مستقیم با مردم طراحی شده است. در استان كردستان تنها در یك روز، رییسجمهور جلسه با نخبگان، فعالان اقتصادی، علما و مردم داشت. چیزی حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان اعتبار برای طرحهای عمرانی، حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان سرمایهگذاری خصوصی و حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان تسهیلات بانكی اختصاص یافت. این سفرها فرصتی برای شنیدن صدای مردم، شناخت دقیق مشكلات معیشتی و اعمال سیاستهای محلی است. رییسجمهور گفته است: «اگر اختیارات لازم به مدیران محلی داده شود، بسیاری از مشكلات در همان سطح استان قابل حل خواهد بود.» این همان معنای «جاده دوطرفه» است؛ دولت آمده، اما مردم و جناحها نیز باید همراه شوند تا مسیر وفاق واقعی باز شود.
وفاق با تسلیم متفاوت است . نكته مهم كه همه باید آن را بپذیرند این است كه وفاق واقعی با تسلیم شدن فرق دارد. تسلیم یعنی كوتاه آمدن بیچون و چرا، اعلام رضایت از وضع نامطلوب یا چشمپوشی بر حقوق. اما وفاق یعنی احترام به تفاوتها، پایبندی به اصول مشترك و همكاری فعال. در سیاست داخلی، وفاق با جناحهای مخالف به معنای گفتوگو، شفافیت، همراهی در امور ملی و حفظ حقوق مردم است، نه چشمپوشی از حق و حقوقشان. خداوند متعال در قرآن كریم میفرماید: «ادْفعْ بِالّتِی هِی أحْسنُ فإِذا الّذِی بینك وبینهُ عداوةٌ كأنّهُ ولِی حمِیمٌ» (فصلت، ۳۴) این نشان میدهد كه راه وفاق، راهی از جنس تعامل و اخلاق است، نه از جنس تسلیم محض.
دولت، مردم و جناحها؛ حركت همزمان برای توسعه- وفاق به معنای نشستهای صوری یا شعارزدگی نیست. وفاق یعنی: دولت صادقانه بیاید، بایستد مقابل مردم، بشنود و مسوولیت بپذیرد؛ مردم و گروهها هم بیایند، تعامل كنند، پیشنهاد بدهند، نقد كنند و در كار بزرگ ملی سهم بگیرند. وقتی مدیران محلینشده، تصمیمها از مركز صادر شود، بدون مشورت و اطلاع از ظرفیتهای استان، مردم احساس كنار گذاشته شدن میكنند. این احساس، بستر اختلاف است و اختلاف، مانع وفاق است. به همین دلیل، سفرهای استانی و دیدار مستقیم با مردم، بنیان وفاق را تقویت میكند.
راه آینده؛ همدلی، تعامل و همراهی واقعی- ایران متعلق به همه ایرانیان است و راه رسیدن به كشور آباد و جامعه عادلانه، راهی هموار نیست مگر با همدلی، تعامل و همراهی واقعی همگان. دولت گام برداشته، مردم باید همراه شوند؛ مردم مشاركت كنند، جناحها همكاری؛ بدون این مشاركت، هیچ پروژه اقتصادی، هیچ سفر استانی، هیچ شعار وحدتی، به سرانجام نخواهد رسید.
وفاق واقعی یعنی تعامل فعال، احترام به تفاوتها و حركت همزمان تمام طرفها. تا زمانی كه دولت، مردم و جناحها همگام نشوند، جاده وفاق نیمهكاره میماند و مشكلات معیشتی و نارضایتی اجتماعی ادامه خواهد داشت.
